
ISBN: 978-80-244-6061-1 | DOI: 10.5507/cmtf.21.24460611
Květy trpělivosti
Květinové motivy v liturgickém umění a jejich symbolický význam
- Radek Martinek
The medieval lithurgical vestments were decorated mainly with figural embroidery, the plant ornament had an additional character and appeared rarely. In the 16th century, however, the situation changed and after 1600 even reversed. In connection with overseas trips, the range of depicted flowers – which gradually found itheir way to aristocratic gardens – expanded considerably. In the specialised church embroidery, the flowers usually had their symbolic interpretationk some of them with a very long traditiion (roses, lillies, olive etc.), but even the new species subsequently acquired similar meanings (eg. South American Passiflora). The book addresses the characteristic depiction of flowers in the church evnironment in connection with the service itself and with emphasis on the Czech lands. It focuses on the symbolic meanings and sets the art of church embroidery in broader cultural context. The book also includes extensive photographic documentation.
1. edition, Published: 2021, publisher: Univerzita Palackého v Olomouci, Křížkovského 8, 771 47 Olomouc
References
- (Patrologia graeca); Migne, Jacques Paul (ed.), Patrologiae cursus completus. Series graeca (I- CLXVI), Paříž 1857-1866.
- (Patrologia latina); Migne, Jacques Paul (ed.), Patrologiae latinae cursus completus (I- CCXXI), Paříž 1844-1864.
- Accorsi, Andrea - Brillante, Giuseppe - Percivaldi, Elena, Umění starých herbářů. Od renesance po 19. století, Praha 2019.
- Ackermann, Hans Christoph, Seidengewebe des 18. Jahrhunderts I., Bizarre Seiden (Die Textilsammlung der Abegg-Stiftung, Band 2), Riggisberg 2000.
- Adam, Adolf, Liturgika. Křesťanská bohoslužba a její vývoj, Praha 2001.
- Agostini, Pino (ed.), Il Paramento di Don Mazza. Un capolavoro dell'arte serica veronese, Verona 1989.
- Ambrož z Milána, O pannách. Pohřební chvalořeč o bratru Satyrovi, přeložil Timotheus Vodička a Josef Zvěřina, (Patristická knihovna, sv. 1), Olomouc 1948.
- Ameisenowa, Zofja, The Tree of Life in Jewish Iconography, Journal of Warburg Institute 2 (1938), s. 325-345.
Go to original source...
- Patricius Michael Auspicer, Hortus conclusus. Zahrada skrze mlčenlivost zavřená, Praha 1730.
- Baltrušaitis, Jurgis, Fantastický středověk. Antické a exotické prvky v gotickém umění, Praha 2008.
- Bauerreis, Romuald, Arbor vitae. Der Lebensbaum und seine Verwendung in Liturgie, Kunst unbd Brauchtum des Abendlandes (Abhandlungen der Bayersichen Benediktinerakademie, 3), München 1938.
- Behling, Lottlisa, Die Pflanzenwelt der mittelalterlichen Kathedralen, Köln-Graz 1964.
- Behling, Lottlisa, Betrachtungen zu einigen Dürer-Pflanzen, in: Behling, Lottlisa, Zur Morphologie und Sinndeutung kunstgeschlichtlicher Phänomene. Beitrage zur Kunstwissenschaft, Köln-Wien 1975, s. 75-84.
- Behling, Lottlisa, Das italianische Pflanzenbild um 1400. Zum Wesen des pflanzlichen Dekors auf dem Epiphaniasbild des Gentile da Fabriano in den Uffizien, in: Behling, Lottlisa, Zur Morphologie und Sinndeutung kunstgeschlichtlicher Phänomene. Beitrage zur Kunstwissenschaft, Köln-Wien 1975, s. 85-98.
- Bernard z Clairvaux, Kázání na Píseň písní I-II, překlad Markéta Koronthályová, Praha 2009 a 2010.
- Bernard z Clairvaux, Kázání pro dobu adventní a vánoční, překlad Markéta Koronthályová, Praha 2016.
- Berthod, Bernard - Blanchard, Pierre, Trésors inconnus du Vatican. Céremonial et liturgie, Paris 2001.
- Dressendörfer, Werner - Littiger, Klaus Walter (edd.), Basilius Bessler - Der Garten von Eichstätt / Hortus Eystettensis. Die vollständigen Tafeln, Köln 2016.
- Beuchert, Marianne, Symbolik der Pflanzen, Frankfurt-Leipzig 2004.
- Blunt, Wilfrid, Tulipomania, Harmondsworth 1950.
- Boureux, Christophe, Les plantes de la Bible et leur symbolique, Paris 2001.
- Breindl, Ellen, L'erborista di Dio. Santa Ildeggarda mistica medievale, Milano 1989.
- Brenan, Brian, Deathless Marriage and Spiritual Fecundity in Venantius Fortunatus's De Virginitate, In: Traditio, vol. 51, 1996, s. 73-77.
Go to original source...
- Bruno z Querfurtu, Život sv. Vojtěcha. Legenda Nascitur purpureus flos, přeložila Marie Kyralová, Praha 1996.
- Buscaroli, Piero (ed.), Cesare Ripa, Ikonologie, Praha 2019.
- Campatelli, Maria, Křest. Každý den u pramenů nového života, Olomouc 2010.
- Caroll-Spielecke, M., Der Garten von der Antike bis zum Mittelalter (Kulturgeschichte der Antiken Welt 57), Mainz 1992.
- Cataldi Gallo, Marzia, Il Papa e le sue vesti. Da Paolo V a Giovanni Paolo II (1600-2000), Roma - Città del Vaticano 2016.
- Cattabiani, Alfredo, Florarium. Mýty, legendy a symboly spjaté s květinami a rostlinami, Praha 2006.
- Cebulj, Christian, Vom edlen Wettstreit der Natur. Zur Pflanzenwelt im Neuen Testament, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 250-273.
- Cónová, Ilona, Levočský zlatník Ján Siláši, Bratislava 2004.
- Contini, Gianfranco (ed.), Il fiore e Il Detto d'amore, attribuibili a Dante Alighieri, Milano 1984.
- Černý, Václav, Až do předsíně nebes. Čtrnáct studií o baroku našem i cizím, Praha 1996.
- Dante Alighieri, Božská komedie, Ráj XXXI, 1-3, přeložil Otto František Babler, Praha 1989.
- Davy, Marie-Madaleine, Románská symbolika. Duch 12. století, Praha 2014.
- Derbach, Johann Heinrich, Flora Mythologica oder Pflanzenkunde in Bezug auf mythologie und Symbolik, Wiesbaden 1970.
- Dus, Jan. A. (ed.), Novozákonní apokryfy III. Proroctví a apokalypsy, Praha 2007.
- Faber, Petr, Krátký život, dlouhé cesty, Velehrad 2004.
- Fieber, Franz Xaver, Symbolische Pflanzen, Blumen und Früchte größtenheils nach der Natur gezeichnet und gemalt [hellip], Prag 1830.
- Florand, Jean-Marc, L'age d'or de la chasublerie. L'age d'or des vêtements et ornements liturgiques catholiques en France (1801-1940). Le symbolique des coleurs et des décors, Besançon 1992.
- Fonck, Leopold, Streifzüge durch die biblischen Flora, Freiburg 1900.
- Franz, Rainald, Blumenmalerei als Dekormotiv für die k. k. Wiener Porzellanmanufaktur, In: kat. Salzburg 2002, s. 52-56.
- Fuchs, Alfred (ed., překlad), Mariánské hymny, Letovice 1925.
- Fuchs, Friedrich - Reidel, Hermann (edd.), Lexikon für kirchliches Kunstgut, Regensburg 2010.
- Garber, Peter M., Was war der Tulpenwahn?, In: kat. Salzburg 2002, s. 18-26.
- Giddhorn, Josef, 100 Jahre Zoologisch-Botanische Gesellschaft in Wien, Verhandlungen der Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Österreich XXVI, 1951, s. 7-24.
- Grabner, Sabine, Blumen und Früchte in der Wiener Biedermeiermalerei, In: kat. Salzburg 2002, s. 41-47.
- Graff, Paul, Geschichte der Auflösung der alten gottesdienstlichen Formen in der evangelischen Kirche Deutschlands, Göttingen 1937.
- Grönwoldt, Ruth, Stickereien von der Vorzeit bis zur Gegenwart: aus dem Besitz des Württembergischen Landesmuseums Stuttgart und der Schlösser Ludwigsburg, Solitude und Monrepos, München 1993.
- Härting, Ursula, Ein virtuoses Gewächs als Kabinettstück, In: kat. Salzburg 2002, s. 38-40.
- Heller, Jan, Hlubinné vrty, Praha 2008.
- Heller, Jan, Znamení odkazující k nebi, Praha 2008.
- Höhler, Gertrud, Die Bäume des Lebens. Baumsymbolik in den Kulturen der Menschheit, Stuttgart 1985.
- Hoch, Hampton J., The legend and history of Passiflora, American Journal of Pharmacy, 106, 1934, s. 166-168.
- Hugo od sv. Viktora, De tribus diebus / O třech dnech. Překlad, úvod a poznámky Lenka Karfíková, Praha 1997.
- Hučínová, Lucie, Kniha sprostným lidem k čtení potěšitedlná aneb Pramenná bohatost Kochemova Velikého života, In: Sládek - Peisertová - Břeň 2007, s. 29-45.
Go to original source...
- Kocánová, Barbora - Silagiová, Zuzana (eds.), Isidor ze Sevilly, Etymologie XVIII / Etymologiae XVII (De rebus rusticis), Praha 2019.
- Impelluso, Lucia, La natura e i suoi simboli. Piante - fiori e animali, Milano 2003.
- Johnstone, Pauline, High Fashion in the Church. The Place of Church Vestments in the History of Art from the Ninth to Nineteenth Century, Leeds 2002.
- Jolly, Anna, Seidengewebe des 18. Jahrhunderts II., Naturalismus (Die Textilsammlung der Abegg-Stiftung, Band 3), Riggisberg 2002.
- Jolly, Anna, Seidengewebe des 18. Jahrhunderts III., Spitzenmuster (Die Textilsammlung der Abegg-Stiftung, Band 8), Riggisberg 2018.
- Jonová, Jitka - Martinek, Radek (eds.), Liturgické textilie a jejich památková ochrana, Olomouc 2020.
Go to original source...
- Joret, Charles, La rose dans l'antiquité et au moyen âge. Histoire, légendes, symbolisme, culte et usages des roses dans l'ancient Orient, chez les Grecs, les Romains et les Romains et les Arabes, dans les pharmacopées, dans l'art, la littérature et la religion de l'Occident, I-II, Paris 1892 a 1897.
Go to original source...
- Joubert de l'Hiberderie, Nicolas, Le Dessinateur, pour les Fabriques d´Étoffes d´or, d´argent et de soie, Paris 1765.
- Jungmann, Joseph Andreas, Missarium sollemnia, Milano 2004. Junker, Hermann, Die Rose als Wiedergeburtssymbol, Leipzig 1929.
- Polichetti, Maria Luisa (ed.), Segni dell'eucaristia, katalog výstavy (Ancona, Osimo, Fabriano, Matelica, Jesi, Loreto, Senigallia, giugno - settembre 2011), Torino 2011.
- Ribbert, Margret, Himmlische Rosen ins irdische Leben. Stickvorlagen des 19. Jahrhunderts, katalog výstavy (Basel, Historisches Museum, Haus zum Kirschgarten, 5. April - 2. September 2001), Basel 2001.
- Buberl, Brigitte (ed.), Kirchengold und Tafelsilber. Die Sammlung von Silberarbeiten im Museum für Kunst und Kulturgeschichte Dortmund, katalog výstavy (Dortmund, Museum für Kunst und Kulturgeschichte, 17 Mai bis 27 Juli 2008), Berlin 2008.
- Bischoff, Cordula - Hennings, Anne (edd.), Goldener Drache - Weisser Adler. Kunst im Dienste der Macht am Kaiserhof von China und am sächsisch-polnischen Hof (1644-1795), katalog výstavy (Dresden, Staatliche Kunstsammlungen, Residenzschloss, 11. 10. 2008 - 11. 1. 2009), München 2008.
- Cataldi Gallo, Marzia - Simonetti, Farida (edd.), Il Giardino di Flora. Natura e simbolo nell´immagine dei fiori, katalog výstavy (Genova, Loggia della Mercanzia, 25 aprile - 31 maggio 1986), Genova 1986.
- Mostafawy, Schoole (ed.), Kaiser und Sultan. Nachbarn in Europas Mitte 1600-1700, katalog výstavy (Große Landesausstellung Baden-Würtemberg 2019, Badisches Landesmuseum Karlsruhe 19. Oktober 2019 - 19. April 2020), München 2019.
- Legner, Anton (ed.), Reliquien. Verehrung und Verklärung. Skizzen und noten zur Thematik, katalog výstavy (Köln, Schnütgen-Museum), Köln 1989.
- Gutkowska-Rychlewska, Maria - Taszycka, Maria (edd.), Polskie hafty średniowieczne, katalog výstavy (Muzeum narodowe v Krakowie, mai - czerwiec 1967), Kraków 1967.
- Grabner, Sabine - Husslein-Arco (edd.), Ist das Biedermeier? Amerling, Waldmüller und mehr, katalog výstavy (München), München 2016.
- Šimková, Anežka (ed.), Růžová zahrádka. Rukopisné modlitební knížky 18. a 19. století. Sbírka Jana Poše, katalog výstavy (Olomouc Muzeum umění Olomouc - Arcidiecézní muzeum Olomouc, 19. 2. - 3. 5. 2009), Olomouc 2009.
- Martinek, Radek - Jonová, Jitka (eds.), Ornamenta episcopi. Liturgická roucha olomoucké katedrály, katalog výstavy (Olomouc - Krypta katedrály sv. Václava a Arcidiecézní muzeum Olomouc, 20. 6. - 28. 9. 2020), Olomouc 2020.
- Kubíčková, Petra, Zahrada zdraví. Botanické knihy šesti století ve sbírkách Vědecké knihovny v Olomouci, katalog výstavy (Olomouc, Pevnost Poznání, 5. 10. - 28. 10. 2021), Olomouc 2021.
- Brunel, Georges (ed.), Pagodes et dragons. Exotisme et fantasie dans L'Europe rococo 1720-1770, katalog výstavy (Paris, Musée Cernuschi - Musée des Arts de l'Asie de la Ville de Paris 24 février - 17 juin 2007), Paris 2007.
- Nachtmannová, Alena (ed.), Kdo vyšívá, nehřeší. Liturgické oděvy z darů českých šlechtičen, katalog výstavy (Plzeň, Západočeské muzeum, 8. 11. 2021 - 27. 2. 2022), Olomouc 2021.
- Zeminová, Milena, Barokní textilie ze sbírek Uměleckoprůmyslového muzea v Praze, katalog výstavy (Praha, Uměleckoprůmyslové muzeum), Praha 1974.
- Zlatohlávek, Martin (ed.), Nevěsta v uzavřené zahradě: motivy ikonografie biblické knihy Píseň písní, katalog výstavy (Praha, Národní galerie, 30. 8. - 1. 10. 1995), Praha 1995.
- Suchomel, Filip - Suchomelová, Marcela (eds), Mistrovská díla japonského porcelánu, katalog výstavy (Praha, Národní galerie - Šternberský palác, 10. 10. 1997 - 11. 1. 1997 / Brno, Moravská galerie - Uměleckoprůmyslové muzeum, 29. 1. 1998 - 29. 3. 1998), Praha 1997.
- Vondráček, Radim (ed.), Biedermeier. Umění a kultura v českých zemích 1814-1848, katalog výstavy (Praha, Jízdárna Pražského hradu, 28. května - 28. září 2008), Praha 2008 (2. vyd. 2010).
- Juffinger, Roswitha (ed.), Tulpen. Schönheit & Wahn, katalog výstavy (Salzburg, Residenzgalerie, 22. 3. - 30. 6. 2002), Salzburg 2002.
- Suchomel, Filip - Černá, Zlata (eds.), Půvaby orientálního salonu. Umělecké řemeslo Dálného východu z jihomoravských a jihočeských zámeckých sbírek, katalog výstavy (zámek Vranov nad Dyjí), Brno 2007.
- Rollig, Stella - Johannsen, Rolf H., Sag's durch die Blume! Wiener Blumenmalarei von Waldmüller bis Klimt, katalog výstavy (Wien, Orangerie des Unteren Belvedere, 22. Juni bis 30. September 2018), Wien 2018.
- Die Vase, katalog výstavy (Zürich, Kunstgewerbemuseum - Museum für Gestaltung, 9. September - 14. November 1982), Zürich 1982.
- Kiecol, Daniel, Maria Sibylla Merian, Praha 2018.
- Kitzler, Petr (ed.), Příběhy raně křesťanských mučedníků. Výbor z nejstarší latinské a řecké martyrologické literatury, Praha 2009.
- Klement Alexandrijský, Vychovatel. Překlad, úvod a poznámky Veronika Černušková, Praha 2019.
- Köb, Ansgar - Riedel, Peter (edd.), Kleidung und Repräsentation in Antike und Mittelalter (Mittealterliche Studien VII), München 2007.
- Konečný, Michal, Zámek Rájec nad Svitavou, Národní památkový ústav, územní památková správa v Kroměříži, Kroměříž 2013.
- Konečný, Michal, Zámek Lednice, Národní památkový ústav, územní památková správa v Kroměříži, Kroměříž 2017.
- Kottsieper, I., Bäume und Kulturort, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 169-187.
- Krausch, Heinz-Dieter, >>Kaiserkron und Päonien rot…<< Entdeckung und Einführung unserer Gartenblumen, Hamburg 2003.
- Krelage, Ernst Heinrich, Bloemenspeculatie in Nederland, Amsterdam 1942.
- Kroll, Gerhard, Po stopách Ježíšových, Kostelní Vydří 2002.
- Křesadlová, Lenka, Fuchsie, In: Konečný 2015, s. 163-171.
- Křesadlová, Lenka - Kopecký, Evžen a kol, Rostliny v nádobách a stavby pro jejich přezimování v památkách zahradního umění (Národní památkový ústav, odborné a metodické publikace, sv. 63), Praha 2015.
- Kvapil, Jan, Květinová zahrádka v knížkách našich praprababiček, In: kat. Olomouc 2009, s. 56-63.
- Kvapil, Jan, Ze zahrádky do zahrady aneb Od Hortulu animae k Štěpné zahradě Martina z Kochemu: utváření modlitební knihy barokního typu (= Acta Universitatis Purkynianae 69), Ústí nad Labem, 2001.
- Lack, Walter, H., A Garden Eden. Masterpieces of botanical Illustration (Taschen Bibliotheca Universalis), Köln 2016.
- Leprince, Daniel (ed.), Terezie a Lisieux, Kostelní Vydří 1997.
- Levi D'Ancona, Mirella, The Garden of the Renaissance. Botanical symbolism in Italian Painting, Florenz 1977.
- Lurker, Manfred, Der Baum in Glauben und Kunst, Baden-Baden/Strassbourg 1960.
- Ippolito Maracci, Bibliotheca mariana alphabetico ordine digesta pars secunda, Romae 1648.
- Martinek, Radek, Všechny barvy církve. Barevnost křesťanského oděvu a její význam v tradici západní církve, monografie k projektu Transkulturní komunikace, Katedra kulturních a náboženských studií PdF UHK, Ostrava 2014.
- Mikulec, Jiří, Náboženský život a barokní zbožnost v českých zemích, Praha 2013.
- Moldenke, Alma L. - Moldenke, Harold N., Plants of the Bible, New York 1952.
Go to original source...
- Muthmann, Friedrich, Der Granatapfel. Symbol des Lebens in der Alten Welt Abegg Stiftung, Riggisberg 1982.
- Müchler, Karl, Die Blumensprache oder Symbolik des Pflanzenreichs […], Berlin 1820.
- Nechutová, Jana, Prameny předhusitské a husitské ikonofóbie, Husitský Tábor 5, 1985, s. 29-36.
- Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002.
- Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter, Disteln und Dornen, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 163-168.
- Nielsen, K., Der Baum in der Metaphorik des Alten Testaments, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 114-131.
- Pfaffenbichler, Matthias, Faszination des Fremden. Die "Türkenmode" an den Höfen von Dresden, Rastatt und Wien, in: kat. Karlsruhe 2018, s. 91-95.
- Piccolo Paci, Sara, Storia delle vesti liturgiche. Forma, immagine e funzione, Milano 2008.
- Pinoteau, Hervé, Héraldique Capétienne, Paris 1979.
- Pinoteau, Hervé, Nouvelles études dynastiques: héraldique, vexillologie, phaléristique, Paris 2014.
- Georgius Franciscus Plachy, Rosa pentaphylla, hoc est quinque Sermones Panegyrici in praecipuas festivitates B. M. V. […], Pragae 1648.
- Polaschegg, Andrea, Der Selam-Code. Orientalische Blumensprache und biedermaierliche Liebeskommunikation, In: Kat. Wien 2018, s. 107.
- Polichetti, Maria Luisa, I segni dell'Eucaristia. I beni culturali, espressione della spiritualità cristiana, in: kat. Ancona - Osimo, giugno - settembre 2011), Torino 2011, s. 25-30.
- Pospíšil, Ctirad Václav (ed.), Františkánské prameny I., Praha 1999.
- Rak, Jiří - Vlnas, Vít, Libosad českého biedermeieru, In: kat. Praha 2008, s. 41.
- Reichelt, Rudolf, Das Granatapfelmotiv in der Textilkunst, Berlin 1956.
- Reinitzer, H., Der verschlossene Garten. Der Garten Marias im Mittelalter, Wolfenbütteler Hefte 12, Wolfenbüttel 1982, s. 1-55.
- Rejzek, Jiří, Český etymologický slovník, Brno 2001.
- Rothemund, Boris, Barocke Klosterarbeiten, Aufenried 1982.
- Rothstein, Natalie, L'Etoffe de l'Elegance. Soieries et dessins pour soie du XVIIIe siėcle, London 1990.
- Royt, Jan - Šedinová, Hana, Slovník symbolů. Kosmos, příroda a člověk v křesťanské ikonografii, Praha 1998.
- Léon-Dufour, Xavier (ed.), Slovník biblické teologie, Praha 1991.
- Schenkl, Karl (ed.), Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum XXXII/1, Wien-Leipzig 1897.
- Schönberger, Otto (ed.), De cultura hortorum. Eine Gartenfibel in Gedichtform von Walahfrid Strabo, Darmstadt 2017.
- Schuette, Marie - Müller-Christensen, Sigrid, Das Stickereiwerk, Tübingen 1963.
- Sládek, Miloš, Zrcadlo zrcadlu nastavené aneb Několik vět na okraj životů Kristových, In: Sládek - Peisertová - Břeň 2007, s. 5-29.
- Sládek, Miloš - Peisertová, Lucie - Břeň, Tomáš (eds.), Martin z Kochemu. Velký život Pána a Spasitele naše Krista Ježíše a jeho nejsvětější a nejmilejší matky Marie Panny […], Praha 2007.
- Maxmiliani Sondaei [Maxmilianus Sondaeus], Maria Flos mysticus, quinte orationes Ad sodales in festivitatis deiparae habitae desumpta materia a floribus cum figuris […], Moguntiae 1629.
- Spoer, Gertraude, Rosen, Tulpen, Nelken: aus der Formenwelt der Wasserzeichenkunst, Leipzig 1987.
- Stern, Marc, Svátky v životě Židů. Vzpomínání - slavení - vyprávění, Praha 2002.
- Suchomel, Filip, Evropská záliba v exotice a orientální salony na hradech a zámcích, In: kat. Vranov nad Dyjí 2007, s. 5-7.
- Symanski, Johann Daniel, Selam oder Sprache der Blumen […], Berlin 1821 (další vydání Vídeň 1839).
- Terezie z Lisieux, Autobiografické spisy, Vimperk 1991.
- Teichert, W., Gärten. Paradiesische Kulturen, Stuttgart 1986.
- Tergit, Gabriele, Kaiserkron und Päonien rot. Kleine Kulturgeschichte der Blumen, Köln - Berlin 1963.
- Thornton, Peter, The Bizzare Silks, In: The Burlington Magazine, 1958, s. 265-270.
- Verdaguer, Jacinto, Květy Mariiny (= Spisy Sigismunda Boušky, sv. II), Praha 1929.
- Voit, Petr, Encyklopedie knihy: starší knihtisk a příbuzné obory mezi polovinou 15. a počátkem 19. století, Praha 2006.
- Völker, Angela, Osmanische-Seiden und Samte, In: kat. Salzburg 2002, s. 13-15.
- Walahfrid Strabo, De cultura hortorum / O zahradnictví. Překlad, úvod a komentář Jakub Šimek, Uherský Brod 2005.
- Walker, Winifred, All the Plants of the Bible, New York 1957.
- Wieninger, Johannes, Tulpenmode am Osmanischen Hof, In: kat. Salzburg 2002, s. 10-12.
- Winter, U., Der Lebensbaum im Alten Testament und die Ikonographie des stilisierten Baumes in Kanaan-Israel, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 138-162.
- von Wilckens, Leonie, Die textilien Künste. Von der Spätantike bis um 1500, München 1991.
- Williams, Haydn, Turquerie. Sehnsucht nach dem Orient, Berlin 2014.
- Zwickel, W., Der salomonische Tempel, Mainz 1999
- Zwickel, W., Zur symbolik der Pflanzen im salomonischen Tempel, in: Neumann-Gersolke, Ute - Riede, Peter (edd.), Das Kleid der Erde. Pflanzen in der Lebenswelt des alten Israels, Stuttgart 2002, s. 194-221.